چشم مصنوعی یا پروتز چشم وسیله‌ای است که در پی از دست دادن چشم، درون حدقه چشم قرار می‌گیرد. چشم مصنوعی ظاهر چشم آسیب دیده را بهبود می‌بخشد. در صورتی که کل چشم تخلیه شود، چشم مصنوعی مانع از این می‌شود که کاسه چشم گسترش پیدا کرده و فضای خالی را پر کند. گذاشتن چشم مصنوعی بدون بیهوشی و درد خواهد بود.
متاسفانه با علم و دانش امروز، چشم مصنوعی نمی‌تواند بینایی بیماران را بازگرداند و پس از تخلیه چشم طبیعی و قرار دادن چشم مصنوعی، بیمار با آن چشم قدرت بینایی نخواهد داشت اما خوشبختانه چشم از جمله اعضای جفت بدن است که در صورت فقدان یک چشم، چشم دیگر به طور کامل حس بینایی فرد را تامین می‌کند بدون آنکه متحمل فشار گردد. به همین دلیل افرادی که از چشم مصنوعی استفاده می‌کنند از لحاظ بینایی هیچ مشکلی نخواهند داشت.
چشم مصنوعی روی ایمپلنت داخل چشمی قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل چشمی یک دستگاه کروی شکل است که با جراحی و به صورت دائمی داخل کاسه چشم قرار می‌گیرد و چهارعضله چشم به آن متصل می‌شود. حرکت عضلات موجب حرکت ایمپلنت می‌شود و حرکت ایمپلنت به چشم مصنوعی منتقل شده و تحرک چشم مصنوعی را موجب می‌شود.
چشم مصنوعی در دو نوع آکریلیک(PMMA) و شیشه‌ای(GLASS EYE) مرسوم است. پروتزهای شیشه‌ای به علت شکننده بودن و عدم امکان ساخت به روش قالبگیری، امروزه به ندرت استفاده می‌شود. برخلاف چشم‌های مصنوعی شیشه‌ای، پروتزهای آکریلیک نشکن بوده و به صورت قالبگیری از حدقه بیمار ساخته می‌شود. در صورتی که پلک‌ها دچار ناهنجاری خاصی نباشد و حدقه شرایط مناسب داشته باشد، چشم مصنوعی به هیچ عنوان قابل تشخیص نخواهد بود.
لازم است چشم مصنوعی توسط فرد متخصص و در مراکز معتبر انجام شود. به علت حساسیت موضوع قبل از مراجعه به مراکز ساخت چشم مصنوعی حتماً در مورد آن مرکز تحقیق نمایید و از معتبر بودن مرکز اطمینان حاصل کنید.
چشم مصنوعی دائمی نیست و بر اساس مواد اولیه مصرف شده در ساخت آن، در فواصل زمانی مشخص باید تعویض شود. زمان تعویض چشم مصنوعی توسط پروتزیست یا جراح چشم مشخص می‌گردد.
برخی از علائمی که بیانگر زمان تعویض چشم مصنوعی می باشند از قرار زیر هستند:
افزایش ترشحات
خشکی یا ناراحتی
عفونت مکرر
تغییر رنگ
التهاب بافت حدقه
تغییر اندازه چشم
در صورت مشاهده علائم اشاره شده، نسبت به تعویض چشم مصنوعی خود اقدام کنید.
