رانندگی با چشم مصنوعی معمولاً امکان‌پذیر است، به‌ویژه اگر فرد بینایی کامل یا کافی در چشم سالم خود داشته باشد. افراد دارای یک چشم طبیعی و یک چشم مصنوعی (پروتز چشم) می‌توانند پس از طی مراحل معاینه بینایی و دریافت تأییدیه از چشم‌پزشک، گواهینامه رانندگی دریافت کنند. البته رانندگی با پروتز چشم ممکن است نیاز به زمان برای عادت به کاهش میدان دید و تنظیم عمق داشته باشد. بنابراین تمرین، رعایت احتیاط بیشتر و انجام معاینات منظم چشمی برای اطمینان از ایمنی راننده و دیگران ضروری است.
آیا امکان رانندگی با چشم مصنوعی وجود دارد؟
رانندگی با پروتز چشم برای بسیاری از افراد امکان‌پذیر است، اما به شرایط بینایی فرد و تطابق او با وضعیت جدید وابسته است. پروتز چشم یا چشم مصنوعی، وسیله‌ای تزئینی است و توان بینایی ندارد؛ بنابراین فردی که از یک پروتز چشم استفاده می‌کند، در واقع بینایی خود را تنها از یک چشم دریافت می‌کند. در این شرایط، کاهش میدان دید و اختلال در درک عمق و فاصله می‌تواند چالش‌هایی برای رانندگی ایجاد کند.
با این حال، افراد تک چشمی در صورت داشتن بینایی کافی و سالم در چشم باقیمانده، معمولاً می‌توانند گواهینامه رانندگی دریافت کنند. در بسیاری از کشورها، قوانینی برای سنجش توانایی رانندگی در افراد دارای یک چشم وجود دارد و معمولاً شامل آزمایش‌های بینایی، تشخیص میدان دید، هماهنگی حرکتی و واکنش به موانع است. پزشک متخصص چشم یا پزشک قانونی ممکن است ارزیابی‌هایی انجام دهد تا مشخص کند که آیا فرد برای رانندگی ایمن است یا خیر.
افرادی که از چشم مصنوعی استفاده میکنند، باید هنگام رانندگی برخی نکات را رعایت کنند؛ مانند تنظیم آینه‌ها برای جبران میدان دید کاهش‌یافته، دوری از رانندگی در شب یا شرایط آب و هوایی بد (در صورت اختلال در دید)، و انجام تمرین‌های هماهنگی چشم و دست. همچنین، تمرین و تجربه به افراد کمک می‌کند تا درک بهتری از فواصل و سرعت‌ها پیدا کنند.
اخذ گواهینامه رانندگی برای افراد یک چشم
امکان اخذ گواهینامه رانندگی پایه سوم و پایه دوم برای افراد تک چشم در ایران طبق ضوابط سازمان راهور ناجا و بر اساس معیارهای پزشکی تعیین شده، به شرح زیر است:
سلامت چشم باقیمانده:
- چشم سالم باقیمانده باید دید کامل (حدود 10 دهم) داشته باشد. یعنی فرد بتواند ردیف ۱۰/۱۰ جدول اسنلن (یا معادل آن) را به طور کامل و واضح ببیند.
- چشم باقیمانده باید فاقد هرگونه بیماری یا عارضه جدی (مانند آب سیاه پیشرفته، آب مروارید شدید، رتینوپاتی پیشرفته، دژنراسیون ماکولا و…) که بینایی مرکزی یا محیطی را به طور قابل توجهی محدود کند، باشد.
- اصلاح دید: اگر چشم باقیمانده نیاز به عینک یا لنز تماسی دارد، باید با اصلاح (عینک یا لنز) به دید ۱۰/۱۰ برسد.
میدان بینایی (Field of Vision):
- فرد باید دارای میدان بینایی افقی طبیعی و کامل در چشم سالم باشد. محدودیت قابل توجه در میدان بینایی، به خصوص در ناحیه گیج گاهی (سمت شقیقه)، معمولاً غیرقابل قبول است.
- میدان بینایی باید حداقل ۱۲۰ درجه به صورت افقی باشد و هیچ نقص (اسکوتومای) بزرگی در نواحی مرکزی و حیاتی برای رانندگی وجود نداشته باشد. ارزیابی دقیق میدان بینایی توسط متخصص چشم (افتالمولوژیست) با دستگاه پریمتری انجام می‌شود.
- نصب آینه اضافی داخل ماشین در سمت راست داشبورد جهت افزایش میدان دید
دوره تطابق (Adaptation Period):
فرد باید دوره تطابق کافی با وضعیت تک چشمی را گذرانده باشد. این دوره معمولاً حداقل ۶ ماه تا ۱ سال پس از از دست دادن یک چشم (چه به صورت مادرزادی، چه اکتسابی) در نظر گرفته می‌شود. این زمان برای این است که مغز فرد یاد بگیرد با استفاده از یک چشم، عمق میدان (درک فاصله) و دید محیطی را تا حد امکان جبران کند.
ارزیابی تخصصی توسط پزشک معتمد راهنمایی و رانندگی:
- فرد حتماً باید به یک پزشک معتمد سازمان راهور ناجا مراجعه کند.
- پزشک پس از معاینه دقیق چشم (دید مرکزی، میدان بینایی، سلامت ساختاری چشم) و بررسی سوابق پزشکی، گواهی لازم مبنی بر صلاحیت بینایی فرد برای رانندگی را صادر می‌کند.
- پزشک ممکن است آزمایشات اضافی یا نظر تخصصی‌تر یک چشم پزشک را نیز درخواست کند.
محدودیت‌های کلیدی
- محرومیت از گواهینامه‌های گروه سنگین: افراد تک چشم به طور کلی از اخذ گواهینامه‌های رانندگی گروه ۲ (پایه یکم) که شامل رانندگی با وسایل نقلیه سنگین، اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی‌های مسافربری (به غیر از تاکسی‌های معمولی شهری با شرایط خاص) می‌شود، محروم هستند. دلیل این امر نیاز حیاتی به میدان دید گسترده و درک عمق فوق العاده دقیق در رانندگی با این وسایل است.
- اخذ گواهینامه‌های گروه سبک (معمولی): افراد تک چشم که شرایط فوق (دید کامل در یک چشم، میدان بینایی سالم، گذراندن دوره تطابق) را داشته و تاییدیه پزشک معتمد را دریافت کنند، می‌توانند برای گواهینامه‌های پایه سوم (شخصی – سواری) و پایه دوم (تاکسی‌های معمولی شهری) اقدام کنند.
مراحل اقدام برای اخذ گواهینامه:
- گذراندن دوره تطابق: پس از از دست دادن بینایی یک چشم، حداقل ۶ ماه تا ۱ سال صبر کنید تا به وضعیت جدید عادت کنید.
- مراجعه به چشم پزشک: به یک متخصص چشم (افتالمولوژیست) مراجعه کنید تا سلامت چشم باقیمانده، دید مرکزی و میدان بینایی شما را به طور دقیق و با دستگاه پریمتری ارزیابی کند.
- مراجعه به پزشک معتمد راهور: به یکی از مراکز پزشکی معتمد سازمان راهور ناجا مراجعه کنید. مدارک پزشکی چشم پزشک و سوابق خود را ارائه دهید.
- معاینه پزشکی: پزشک معتمد راهور شما را بر اساس ضوابط سازمان معاینه خواهد کرد و در صورت احراز شرایط، گواهی سلامت لازم برای اقدام جهت گواهینامه را صادر می‌کند.
- مراجعه به آموزشگاه رانندگی: با در دست داشتن گواهی سلامت پزشک معتمد، به یک آموزشگاه رانندگی معتبر مراجعه و مراحل ثبت‌نام، آموزش تئوری و عملی، و آزمون‌های آیین‌نامه و شهری را مطابق روال معمول طی کنید.
نکات بسیار مهم
- صداقت: ارائه اطلاعات نادرست درباره وضعیت بینایی جرم محسوب شده و در صورت بروز حادثه، مسئولیت سنگین قانونی و شرعی دارد.
- پایش مستمر: سلامت چشم باقیمانده و میدان بینایی باید به طور منظم (حداقل سالی یکبار) توسط چشم پزشک چک شود، زیرا برخی بیماری‌های چشمی می‌توانند به تدریج پیشرفت کنند.
- محدودیت در رانندگی شب: برخی افراد تک چشم ممکن است در رانندگی در شب یا شرایط کم نور (به دلیل کاهش درک عمق و حساسیت به نورهای خیره‌کننده) مشکل بیشتری داشته باشند. احتیاط بیشتری در این شرایط لازم است.
نتیجه گیری
امیدواریم این مقاله برایتان مفید باشد. رانندگی با چشم مصنوعی با رعایت شرایط پزشکی و ایمنی و در صورت داشتن بینایی کافی در چشم سالم، ممکن و قانونی است و بسیاری از افراد با این شرایط می‌توانند زندگی مستقل و فعالی داشته باشند.
بدون دیدگاه