سرطان چشم بعنوان یکی از بیماریهای خطرناک چشمی شناخته میشود که اگر در زمان مناسب تشخیص و درمان نگردد، میتواند عوارض جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. حتی در برخی موارد ممکن است تخلیه چشم امری اجتناب ناپذیر باشد. از اینرو معاینه منظم توسط یک چشم پزشک امری ضروری خواهد بود.
علائم سرطان چشم
سرطان چشم یا نئوپلاسم چشم (به انگلیسی: Eye Neoplasm) علائم آشکاری ندارد و در برخی مواقع، فقط از طربق انجام آزمایشهای دقیق و مکرر پزشکی میتوان ابتلای فرد به این بیماری را تشخیص داد. علائم شایع در سرطان چشم، مواردی همچون مشاهده هاله و سایه، واکنش پذیری زیاد به نور، دیدن خط یا نقطه در افق بینایی فرد (به اصطلاح حالت مگس پران)، ضعف شدید بینایی، از بین رفتن دید محیطی، حالت چشمک زدن چشم و وجود توده در سراسر کره چشم میباشند.
همچنین از نشانههای بارز دیگر سرطان چشم میتوان به ایجاد زگیل در ناحیه پلکها، چشمها یا صورت فرد که در حال رشد میباشد و شروع به خونریزی و ترشح کردن میکند، اشاره کرد.
انواع مختلف سرطان چشم
سرطان چشم ممکن است در قسمتهای مختلفی همچون مجاری اشکی، پلکها، نواحی و اطراف چشم، تومورهای اربیت، و نواحی و اطراف صورت به وجود بیاید. بعضی از این موارد براحتی قابل درمان هستند ولی مواردی هم وجود دارد که درمانهای مشکل و پیچیدهای دارند. از دست رفتن بینایی بدون ذرهای درد بعنوان یکی از شاخصترین علامت ابتلا به سرطان چشم بدخیم محسوب میشود.
یکی از سرطانهایی که در دسته سرطانهای تاثیرگذار چشم قرار میگیرد رابدومیوسارکوم میباشد، که به بافتهای دور چشم را آسیب میزند. سرطان اینتراکولار یا داخل چشمی گروه دیگری از انواع سرطانهای چشم میباشند که خود چشم بیمار را تحت تاثیر قرار میدهد و در بین کودکان شیوع فراوانی دارد. عموما شایعترین موارد تومورهای چشمی، در داخل کره چشم بیمار ظاهر میشوند و میتواند شامل ملانوم و لنفوم باشد. منشا این تومورهای چشمی از ملانوپیستهایی که مسئول تولید رنگدانهها هستند، میباشد و سلولهای رنگدانه دار مشیمیه، عنبیه و یا جسم مژگانی چشم بزرگسال و یا کودکان را درگیر میسازد.
سرطان چشم گاهی اوقات میتواند نواحی پلک که متشکل از پوست، عضله و اعصاب است را درگیر کند. البته این مورد به مراتب بسیار نادرتر از سایر موارد است. در بسیاری از موارد، در افراد مبتلا به سرطان، اختلال و زوال قسمتهایی از میدان دید محیطی مشاهده میشود. همچنین جرقههایی از نور یا لکههای متعدد و خطوط فراوان شناور در مبتلایان به سرطان چشم شیوع بیشتری دارد. ضمنا حضور لکههای تیره و قابل رشد در عنبیه برخی از بیماران نشانه ای از علائم سرطان چشم قلمداد میگردد. قابل ذکر است که افرادی که دارای رنگ چشم روشن هستند، خیلی بیشتر از افراد دارای چشمهای تیره یا قهوهای، مستعد سرطان چشم خواهند بود.
تشخیص سرطان چشم
با شروع سرطان ملانوما، چشم بیمار شروع به رشد میکند و از حالت طبیعی خود بزرگتر میشود. سرطان چشم میتواند باعث آسیب دائمی چشم، انفصال شبکیه چشم و حتی از دست دادن بینایی در فرد بشود. با سرایت به سایر قسمتهای بدن همچون کبد، ریه و استخوان، باعث مرگ بیمار شود.
جراحان و متخصصان چشم با انجام معاینات اولیه و آزمایشات مربوطه، بررسی سوابق بیماری در خانواده، دریافت و مشاهده اطلاعات در خصوص مدل و شیوه زندگی بیمار، نوع تغذیه و داروهایی که فرد مصرف میکند، میتوانند ابتلا یا عدم ابتلای فرد به بیماری سرطان چشم را شناسایی کنند. پزشکان متخصص با انجام آزمایشهای گوناگون از جمله تابیدن نور لیزر بر چشم بیمار، بررسی عروق خونی فرد، سونوگرافی از چشم، مشاهده چشم با دوربین فیلتردار، نمونه گیری یا بیوپسی از بافت چشم بیمار با یک سوزن نازک و در نهایت گرفتن اسکن و سی تی مغزی بیماری را به راحتی شناسایی میکنند.
ملانوما را به نامهای دیگری مانند ملانومای اووال یا ملانومای اینتراکولار نیز میشناسند. این مدل سرطان اصولا در سلولهای سازنده ملانین و در بین دیواره چشم بیمار رشد میکند و با نگاه کردن به آینه نمیتوان متوجه آن شد.
نوع دیگری از سرطانهای چشم که در افراد مختلف میتوان آن را مشاهده نمود لیمفوما است. این بیماری معمولا سیستم ایمنی را درگیر میکند و اصولا شروع آن از غدد و گره های لنفاوی مبتلایان خواهد بود. در کودکان شایعترین نوع سرطان چشم، رتینوبلاستوما است و هر ساله در سراسر دنیا حدود 4000 کودک به آن مبتلا میشوند. این بیماری که عمدتا در کودکان دو سال و زیر دو سال دیده میشود، میتواند گروههای سنی دیگری را نیز مبتلا کند.
سرطان چشم بدخیم را چگونه می توان درمان کرد؟
بصورت کلی، 5 روش اصلی برای درمان تومور ملانوم بکار گرفته می شود که شامل موارد ذیل هستند:
جراحی
اصولیترین روش درمان ملانوم اینترآکولار جراحی است. ملانوم چشم با توجه به میزان آسیب، جراحیهای مختلفی انجام میشود، که شامل موارد زیر است:
- برداشتن و حذف تومور همراه با قسمت کوچکتری از بافت چشم
- برداشتن و تخلیه کامل چشم به همراه عصب بینایی
- تخلیه کامل چشم همراه بافتهای کناری شامل عضلات، عصب، پلک و …
بیمارانی که با مسئله برداشت و تخلیه چشم مواجه میشوند برای بازیابی زیبایی ظاهری و جلوگیری از بروز مسائلی همچون افتادگی پلک باید از پروتز چشم استفاده نمایند. قابل ذکر است که چشمهای مصنوعی توانایی حرکت دارند و در بسیاری از موارد دیگران متوجه این موضوع نخواهند شد.
رادیودرمانی
در این روش پرتو ایکس پرقدرت یا سایر انواع پرتوها برای درمان و حذف سلولهای سرطانی بکار میرود.
لیزر درمانی
در این روش پرتوی لیزر برای تخریب عروقی بکار میرود که مسئول تغذیه و اکسیژن رسانی به همه سلولهای سرطانی هستند.
ترموتراپی
در این روش درمانی میتوان از گرمای لیزر برای تخریب سلولهای سرطانی و از هم پاشیدن تومور موردنظر استفاده کرد.
شیمی درمانی
در این روش از یک سری داروها برای تخریب و نابودی سلولهای سرطانی استفاده میشود.
اصولا برای درمان سرطان چشم بایستی چند روش درمانی بصورت همزمان با هم به کار روند تا نتایج درمانی امید بخشی حاصل شود.
روشهای معمول درمان بیماری های چشم در طب سنتی :
چشم انسان از طریق انواع قارچ، باکتری و یا ویروسها دچار آسیبهای جدی میشود. عوارضی همانند تورم و التهاب ، قرمزی بیش از حد، مشکلات بینایی و عفونت در سرتا سر بافت نرم پلک چشم شما را درگیر میکند. رایجترین نوع عفونت چشمی، عفونت ورم ملتحمه پرده میباشد. این بیماری معمولا بر اثر آلرژی یا ویروس بوجود میآید.
روش بسیار مناسب جهت درمان عفونت چشم در طب سنتی، استفاده از چای بابونه است. همچنین استفاده از ریحان به دلیل خواص آرام بخشی و ضد تحریکی میتواند در روند درمان عفونتهای چشمی مقابل رادیکالهای آزاد و آسیبهای محیطی موثر باشد. پس از اینکه به مدت ۱۰ دقیقه گیاه ریحان را در آب جوش خیس کردید، یک پد نخی را به عنوان کمپرس کننده برداشته و این پد را به ریحان خیس شده آغشته کنید و بر روی چشم قرار دهید.
یکی دیگر از داروهای سنتی که از قدیم برای درمان عفونتهای چشمی مورد استفاده عموم مردم قرار میگرفت، قطره گل عینکی است که روزانه 3 قطره داخل چشم چکانده میشود. همچنین گیاهانی مانند درخت زینتی چینی، زرشک، درخت شادي، پیچ اناري، تاج ریزي، آلوئه ورا ،چاي سبز، شیرین بیان، کتان، سیر، کلم و زعفران در درمان اکثر بیماریهای سرطان علی الخصوص سرطان چشم موثر هستند.
در آخر
مهمترین نکته در پیشگیری و درمان بیماری سرطان چشم، معاینه منظم و انجام آزمایشهای مربوطه است. برای این بیماری درمانهای مختلفی وجود دارد و معمولا باید از ترکیب چند روش برای این منظور استفاده کرد. در شرایطی که بیمار مجبور به تخلیه چشم خود گردد، میتواند از چشم مصنوعی برای بازیابی ظاهری چهره خود بهره ببرد.
بدون دیدگاه