عمل پیوند قرنیه، در واقع به عملی اطلاق می‌شود که در طی آن بخشی از قرنیه بیمار با بافت قرنیه اهدایی جایگزین می‌گردد. این عمل را با نام کراتوپلاستی هم می‌شناسند. قرنیه قسمتی از چشم است که دارای سطحی شفاف و گنبدی است و نور از طریق آن وارد چشم می‌شود. در این مطلب توضیحاتی در خصوص این عمل و مراقبت‌ها و مخاطرات پس از آن ارائه می‌گردد.
عمل پیوند قرنیه چیست؟
قرنیه بخشی از چشم است که نور از طریق آن وارد چشم می‌شود و نقش بسیار مهمی در بینایی و وضوح مشاهده ایفا می‌کند. اگر قرنیه فرد دچار آسیب جدی گردد و بینایی او مختل شود، آنگاه این امکان وجود دارد که شخص مجبور به انجام عمل پیوند قرنیه گردد و قسمتی از قرنیه او با بافت قرنیه اهدایی جایگزین شود.
در واقع در طی این عمل بخش مرکزی قرنیه بیمار یا قسمتی از قرنیه که دچار جراحت است برداشت می‌گردد و با بافت شفاف و سالم قرنیه اهدایی جایگزین می‌شود. این عمل در اکثر مواقع موفقیت آمیز است و می‌تواند موجب بازیابی بینایی، کاهش درد و بهبود ظاهر قرنیه بیمار گردد. البته باید در نظر داشت که در موارد کمی امکان رد کردن قرنیه اهدا شده توسط بیمار نیز وجود دارد.
پس از گذشت 10 سال، میزان بقای پیوند چیزی بیش از 90% می‌باشد. ضمنا میانگین عمر پیوند چیزی درحدود 15 تا 20 سال است. همچنین در گذشته بهترین سن برای پیوند قرنیه، تا قبل از 65 سال بود، اما امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی این عمل را می توان در سنین مختلف انجام داد.
دوره نقاهت پیوند قرنیه چه مدت است؟
در بیمارانی که کل قرنیه خود را تعویض کرده‌اند، دوره نقاهت پیوند قرنیه ممکن است تا حدود یک سال بطول بینجامد. با این حال، بیمار باید بتواند ظرف مدت یک هفته به کار خود بازگردد و پس از گذشت مدت کوتاهی فعالیت‌های منظم روزانه خود را انجام دهد.
آیا بیماران مبتلا به قوز قرنیه به عمل پیوند قرنیه نیاز دارند؟
تنها حدود 15 درصد از بیمارانی که به قوز قرنیه مبتلا هستند به این عمل نیاز دارند. این جراحی در مبتلایان به قوز قرنیه پیشرفته یا زخم قرنیه که دیگر با لنزهای تماسی نمی‌توانند از دید عملکردی مناسب برخوردار گردند، انجام می‌شود. البته باید توجه داشت که هیچ بیمار مبتلا به قوز قرنیه، تا زمانی که تمام گزینه‌های مربوط به لنز تماسی را امتحان نکند، نباید عمل پیوند قرنیه را انجام دهد. همچنین نکته‌ای که باید مد نظر قرار داد این است که غالب اپتومتریست‌های عمومی، تجربه کافی در نصب لنزهای تماسی برای افراد مبتلا به قوز قرنیه را دارا نیستند و این لنزها باید توسط متخصص لنزهای تماسی برای قوز قرنیه نصب شوند.
عمل پیوند قرنیه چقدر طول می‌کشد؟
عمل جراحی معمولا در زمانی کمتر از یک ساعت انجام می‌شود و با توجه به شرایط بیمار، ممکن است او همان روز از بیمارستان مرخص گردد و یا نهایتا یک شب در بیمارستان بستری شود. همچنین باید توجه داشت در بیمارانی که جراحی پیوند قرنیه خارجی انجام می‌دهند، قرنیه خارجی جدید با بخیه‌هایی در جای خود ثابت می‌شود و بطور معمول این بخیه‌ها بیش از 12 ماه باقی خواهند ماند.
در بهبود کدام عارضه‌های چشمی، عمل پیوند قرنیه موثر خواهد بود؟
عمل پیوند قرنیه می‌تواند منجر به بهبود بسیاری از عارضه‌ها و بیماری‌های چشمی گردد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نازک شدگی یا پارگی قرنیه
- زخم یا اسکار قرنیه که بر اثر یک آسیب یا عفونت بوجود آمده است.
- بیماری قوز قرنیه
- تورم و التهاب قرنیه
- بیماری دیستروفی فوش
- زخم قرنیه‌ای که با درمان دارویی بهبود نمی‌یابد
- زخم ها و التهابات ایجاد شده بر اثر جراحی چشم در گذشته
شرایط و فرآیند عمل پیوند قرنیه چگونه است؟
قبل از انجام عمل، بیمار باید تحت یک معاینه کامل چشم توسط چشم پزشک قرار گیرد تا از شرایطی که ممکن است بعد از جراحی باعث عوارض شوند، آگاه گردد. قرنیه باید ظرف چند ساعت پس از مرگ اهدا کننده بازیابی شود. قرنیه‌ای که قرار است پیوند شود از نظر بیماری‌ها غربالگری می‌گردد و از نظر زنده بودن و سلامت آن ارزیابی می‌شود. سپس تا زمان عمل پیوند در محلول غذایی مخصوص در بانک چشم نگهداری می‌گردد. از آنجایی که قرنیه فاقد رگ‌های خونی است، لذا اهداکننده و میزبان نیازی به همسان سازی بافت نخواهند داشت.
بیمار یا بی حس می‌شود و یا با بیهوشی عمومی به اندازه کافی بیهوش می‌گردد. پس از اثر بیهوشی یا بی حسی، از ابزاری به نام اسپکولوم برای باز نگه داشتن پلک استفاده می‌شود. سپس جراح ناحیه آسیب دیده قرنیه را اندازه‌گیری می‌کند و از این طریق اندازه بافت قرنیه مورد نیاز تعیین می‌گردد و مشخص می شود که به چه اندازه قرنیه‌ای نیاز است. قرنیه اهدایی غالبا قطری بین 8.5 تا 9.0 میلی متر دارد و توسط جراح قرنیه با دقت بالایی در جای خود بخیه می‌شود. عمل پیوند قرنیه یک عمل ظریف و دقیق است و چیزی در حدود 60 تا 90 دقیقه به طول می انجامد.
دوره نقاهت پیوند قرنیه تقریبا طولانی است و با توجه به میزان التهاب قرنیه، ممکن است به مدت چند ماه از قطره‌های استروئیدی استفاده شود. دوز این داروها همواره توسط جراح قرنیه به دقت کنترل خواهند شد. غالبا بخیه‌ها چیزی در حدود 12 تا 18 ماه باقی خواهند ماند. پس از چند ماه قرنیه، معمولا شکل منظم‌تری به خود می‌گیرد و اغلب دید چشم بعد از عمل پیوند قرنیه به مراتب بهتر از قبل از عمل خواهد بود.
چه مواردی را بعد از انجام عمل باید رعایت کرد؟
مصرف قطره‌های چشمی و سایر داروها در کنترل عفونت، تورم و درد موثر خواهند بود. استفاده از قطره‌های چشمی که برای سرکوب سیستم ایمنی بکار می روند، به جلوگیری از رد قرنیه کمک می‌کنند. بیمار پس از عمل حتما باید از محافظ چشم استفاده نماید. هنگامی که جراح تأیید کرد، بیمار می تواند به آهستگی و آرامی فعالیت‌های روزمره خود مانند ورزش را آغاز نماید.
از مالش چشم خود بپرهیزید و تا پایان عمر، برای جلوگیری از آسیب چشم، اقدامات احتیاطی را با دقت بیشتری انجام دهید. توجه داشته باشید که در سال بعد از عمل برای انجام معاینه باید به شکل منظم به چشم پزشک مراجعه نمایید. در کل باید توجه داشت که مراقبت‌های بعد از عمل پیوند قرنیه مسئله مهمی است که بیمار می‌بایست به دقت در انجام آنها تلاش کند.
رد پیوند قرنیه چه زمانی رخ می دهد و علائم آن چیست؟
مانند هر جراحی دیگری، پیوند قرنیه نیز با مخاطراتی همراه است. اما غالب افراد، بهبود و بازیابی مجدد بینایی را بر عوارض بالقوه این عمل ترجیح می‌دهند. عوارض پیوند قرنیه می تواند مواردی همچون رد پیوند قرنیه، عفونت چشم و مشکلات مربوط به استفاده از بخیه را در بر گیرد.
پس زدن بافت اهدایی قرنیه یا همان رد پیوند جدی‌ترین عارضه‌ایست که ممکن است شخص را درگیر خود کند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن بیمار، بافت قرنیه اهدایی را به عنوان یک جسم خارجی تشخیص می‌دهد و به آن هجوم می‌آورد و از این طریق سعی در حذف آن دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن گلوکوم و التهاب قرنیه ناشی از جراحی قبلی آب مروارید می‌توانند شانس رد پیوند قرنیه را افزایش دهد. علائم رد پیوند، ممکن است از یک ماه یا تا چند سال بعد از جراحی رخ دهند و شناخت این علائم هشدار دهنده، اولین قدم برای جلوگیری از شکست پیوند قرنیه است. از اینرو چشم پزشک با تجویز برخی از داروها می‌تواند به معکوس کردن روند رد پیوند کمک کند. این موارد هشدار دهنده که بصورت مخفف به آنها RSVP گفته می‌شود عبارتند از: سرخی، حساسیت شدید به نور، کاهش بینایی، درد.
نتیجه گیری
عمل پیوند قرنیه نوعی از جراحی‌های چشمی است که از طریق آن بافت آسیب دیده قرنیه برداشته می‌شود و بجای آن از بافت قرنیه اهدایی استفاده می‌گردد. درصد موفقیت این جراحی بسیار بالاست و در موارد اندکی ممکن است که پیوند قرنیه توسط بدن بیمار رد شود که در صورت بروز همچین موقعیتی می‌توان مجددا عمل پیوند را انجام داد. با انجام پیوند قرنیه شخص از بینایی بهتری نسبت به قبل برخوردار خواهد شد.
بدون دیدگاه