چشم مصنوعی یا پروتز چشم چیست؟

چشم مصنوعی یا پروتز چشم وسیله‌ای است که در پی از دست دادن چشم، درون حدقه قرار می‌گیرد. چشم مصنوعی ظاهر چشم آسیب دیده را بهبود می‌بخشد.

در صورتی که کل چشم تخلیه شود، پروتز چشم فضای خالی را پر می‌‌کند و به این صورت از عوارضی همچون افتادگی پلک جلوگیری می‌گردد.

متاسفانه با توجه به علم و دانش امروز، چشم مصنوعی با قابلیت بینایی نمی توان ساخت و پس از تخلیه چشم طبیعی و بکارگیری پروتز، بیمار با آن چشم قدرت بینایی نخواهد داشت.

اما خوشبختانه چشم از جمله اعضای جفت بدن است که در صورت فقدان یک چشم، چشم دیگر به طور کامل حس بینایی فرد را تامین می‌کند بدون آنکه متحمل فشار گردد. به همین دلیل افرادی که از پروتز چشم استفاده می‌کنند از لحاظ بینایی هیچ مشکلی نخواهند داشت.

چشم مصنوعی روی ایمپلنت داخل چشمی قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل چشمی یک دستگاه کروی شکل است که با جراحی و به صورت دائمی داخل کاسه چشم قرار می‌گیرد و چهارعضله چشم به آن متصل می‌شوند. حرکت عضلات موجب حرکت ایمپلنت می‌گردد و حرکت ایمپلنت به پروتز چشم انتقال پیدا می کند و تحرک پروتز چشم را موجب می‌شود.

انواع چشم مصنوعی

پروتز چشم بدون تخلیه و چشم مصنوعی به همراه تخلیه چشم که توسط متخصص این عمل تخلیه چشم انجام می گیرد

جنس پروتزهای چشم

ساخت چشم مصنوعی در دو نوع آکریلیک (PMMA) و شیشه‌ای (GLASS EYE) مرسوم است. پروتزهای شیشه‌ای به علت شکننده بودن و عدم امکان ساخت به روش قالبگیری، امروزه به ندرت استفاده می‌شوند. برخلاف چشم‌های مصنوعی شیشه‌ای، پروتزهای آکریلیک نشکن هستند و با قالبگیری از حدقه بیمار درست می‌شوند. در صورتی که پلک‌ها دچار ناهنجاری خاصی نباشند و حدقه شرایط مناسبی داشته باشد، پروتز چشم به هیچ عنوان قابل تشخیص نخواهد بود.

لازم است ساخت پروتز چشم توسط فرد متخصص و در مراکز معتبر انجام شود. به علت حساسیت موضوع قبل از مراجعه به مراکز ساخت چشم مصنوعی حتماً در مورد آن مرکز تحقیق نمایید و از معتبر بودن مرکز اطمینان حاصل کنید.

آیا پروتزهای چشمی نیاز به تعویض دارند؟

چشم مصنوعی دائمی نیست و بر اساس مواد اولیه مصرفی در ساخت آن، در فواصل زمانی مشخص باید تعویض شود. زمان تعویض چشم مصنوعی توسط پروتزیست یا جراح چشم مشخص می‌گردد.

علائمی که نشان دهنده این است که پروتز چشم باید تعویض شود:

افزایش ترشحات

خشکی یا ناراحتی

عفونت مکرر

تغییر رنگ

التهاب بافت حدقه

تغییر اندازه چشم

در صورت رویت علائم اشاره شده نسبت به تعویض چشم مصنوعی خود اقدام کنید.

بطور کلی عمر مفید یک چشم مصنوعی چیزی بین 5 تا 7 سال است و پس از گذشت این زمان با توجه به شرایط پروتز می‌بایست آن را تعویض نمود. همچنین از آنجاییکه پروتز چشمی ممکن است دچار خط و خش‌های ریز شود و روانی حرکت خود را از دست دهد، بهتر است به جهت رفع این مشکلات، بیمار حداقل سالی یک بار به یک اکولاریست مراجعه نماید.

نحوه ساخت پروتز چشم یا همان چشم مصنوعی

پس از عمل تخلیه چشم بیمار، تا زمانیکه ورم و التهاب ناحیه مربوطه کاهش پیدا کند و آماده اندازه‌گیری کاسه چشم توسط چشم پزشک شود، حدود 6 تا 8 هفته زمان لازم است. پس از انجام عمل اندازه‌گیری، فرایند قالب گیری توسط آکولاریست صورت می گیرد. برای دستیابی به نتیجه بهتر معمولا رنگ‌آمیزی ناحیه سفیدی چشم و مردمک و عنبیه بوسیله دست انجام می‌شود. این کار منجر به ساخت پروتز چشمی با جزئیات بیشتر می‌گردد که دارای ظاهری طبیعی‌تر است و شباهت بیشتری به چشم واقعی فرد دارد. اگر مراحل ساخت چشم مصنوعی به درستی انجام شود، معمولا تشخیص آن از چشم سالم فرد امکان‌پذیر نمی‌باشد.

باید توجه داشت که این پروتزها همانند چشم واقعی فرد تا حدی قابلیت حرکت و جابجایی در جهات مختلف را دارند. در چشم هایی که عمل تخلیه به شکل کامل انجام می شود این حرکت از طریق اتصال ماهیچه‌های چشم به ایمپلنت چشمی صورت می‌گیرد. همچنین باید توجه داشت که حرکت پروتزهای چشمی کاملا مثل چشم سالم فرد نخواهد بود و در بهترین حالت چیزی در حدود 70 درصد حرکت چشم سالم را پوشش خواهد داد. ولی با این وجود نیز اگر بیمار حرکات چشم خود را کنترل نماید دیگران متوجه استفاده او از پروتز نخواهند شد، که این موضوع بر افزایش اعتماد به نفس او برای حضور در جامعه موثر خواهد بود.

همچنین قابل ذکر است که پروتزهای چشمی نسبت به نور محیط حساس نیستند و قسمت مردمک نسبت به نور واکنشی ندارد و با نور کم و زیاد محیط کوچک و بزرگ نمی‌شود. در واقع یک نقاشی متناسب با چشم سالم فرد در حالت استاندارد بر روی قالب اکریلیک انجام می گردد.

اجزای تشکیل دهنده پروتز چشم

پروتز چشم متشکل از دو بخش کلی است، که در ادامه توضیحاتی در خصوص آنها ارائه می گردد.

• پوسته بیرونی چشم که دارای شکل بیضی است و در واقع تشکیل دهنده قسمت سفید رنگ چشم می‌باشد.
• بخش رنگی یا همان قسمت مرکزی پروتز، که جایگزین مردمک و عنبیه چشم می شود.

از آنجاییکه لازم است طراحی و رنگ‌آمیزی ناحیه مرکزی چشم با‌ دقت بالایی انجام گیرد، لذا  این کار می‌بایست توسط افراد ماهر و متخصص در این زمینه انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.

 باید توجه داشت که به دلیل نقاشی بودن بخش مردمک و عنبیه، این قسمت پروتز همانند چشم واقعی کوچک و بزرگ نمی‌شود و تنها مشابه با چشم سالم فرد طراحی می‌گردد.

قابل ذکر است که استفاده از پروتز بجای چشم معیوب باعث عملکرد درست پلک می‌گردد و این موضوع را می‌توان بعنوان یکی از مزایای بکارگیری چشم مصنوعی در نظر داشت.

معمولا به دلیل مشکلاتی که ممکن است در طول زمان پیش بیاید ضروری است که پروتز حداکثر هر یک سال یک بار توسط یک اکولاریست، جلای مجدد گردد. ضمنا عمر مفید استفاده از هر پروتز بین 5 تا 7 سال می‌باشد.

نکات مهم در نگهداری پروتز چشم و افزایش طول عمر آن

پروتز چشم هم مانند سایر وسایل دیگر ممکن است خراب شود. اما با رعایت برخی نکات می‌توان تا حدودی از وارد شدن برخی از این آسیب ها جلوگیری کرده و عمر آنها را افزایش داد. ضمنا قابل ذکر است که این پروتزها پس از گذشت 5 تا 7 سال می‌بایست تعویض گردند. در ادامه مطلب برخی از این نکات بیان شده‌اند:

• دقت داشته باشید که با دستان تمیز، پروتز را لمس کنید.
• هنگام برداشتن پروتز چشم، آن را در یک دستمال تمیز قرار دهید.
• از تمیز کردن پروتز با مواد ضد عفونی کننده شیمیایی و الکل اکیدا پرهیز نمایید تا آسیبی به آن وارد نشود.
• گاهی اوقات گرد و غبار و سایر عوامل محیطی می‌توانند باعث تبخیر رطوبت موجود در رویه پروتز شوند و در واقع باعث خشکی آن می‌گردند، که در این شرایط بهتر است از روان کننده‌ها یا قطره‌های چشمی استفاده کرد.
• بهتر است حداکثر سالی یک بار پروتز توسط افراد ماهر پولیش مجدد شود تا براقیت آن مجدداد بازیابی شود و حالت طبیعی آن از دست نرود.

جلا دادن پروتز چشم

برای داشتن پروتزی با ظاهری طبیعی‌تر ضروری است که آن را هر 6 ماه تا یک سال یک بار توسط افراد ماهر جلا داد. این کار در هنگام تحریک پذیری و خارش پلک، افزایش میزان آب ریزش، ناراحتی چشم و همچنین تغییر در ظاهر پروتز می‌بایست توسط یک اکولاریست ماهر انجام گیرد.

جلا دادن پروتز باعث می‌شود تا خراش‌ها و رسوبات موجود بر روی سطح پروتز برطرف شوند. ضمنا از این طریق، براقیت از دست رفته پروتز چشم مجددا بازیابی می‌شود و جلوه واقعی‌تری به خود می‌گیرد. همچنین این کار حرکت روانتر پروتز را در پی خواهد داشت و باعث می شود که بیمار با راحتی بیشتر از آن استفاده نماید. قابل ذکر است که عمر مفید پروتزهای چشمی بین 5 تا 7 سال است و پس از گذشت این مدت زمان بهتر است که تعویض گردند.

معیارهای تاثیرگذار در انتخاب بهترین چشم مصنوعی

از آنجاییکه ناحیه چشم انسان از حساسیت بالایی برخوردار است و در زیبایی ظاهری تاثیر بسیاری دارد. لذا انتخاب یک نمونه مناسب پروتز چشم برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن امری ضروری تلقی می‌گردد و افراد می‌بایست با دقت کامل این کار را انجام دهند.

یکی از مهمترین معیارهای انتخاب پروتز چشم سبکی آن می‌باشد. در گذشته چشم‌های مصنوعی از جنس شیشه درست می‌شدند که دارای وزن بالایی بودند و فشار بالای را به حدقه چشم بیمار وارد می‌کردند. باید توجه داشت که هرچه پروتز سبک‌تر باشد وزن کمتری به صورت شخص وارد می‌شود. از اینرو امروزه عموما از پروتزهای پلاستیکی شفاف که دارای وزن به مراتب کمتری نسبت به نمونه‌های شیشه‌ای هستند استفاده می‌گردد.

معیار دیگری که می‌بایست آن را مورد توجه قرار داد، طبیعی جلوه کردن پروتز می‌باشد. بطوریکه تشخیص آن از چشم سالم فرد برای دیگران به سختی انجام می‌گیرد. برای این کار امروزه از اکریل پزشکی برای ساخت پروتز چشم استفاده می گردد. همچنین باید توجه داشت که در این موضوع نقش آکولاریست و مهارت او در ساخت چشم مصنوعی، غیر قابل انکار خواهد بود.

بهترین مرکز ساخت پروتز چشم

بدلیل اینکه پروتز چشم تاثیر بسیار زیادی در زیبایی یک فرد نابینا دارد، پس می‌بایست در ساخت آن دقت بسیار زیادی داشت. لذا انتخاب یک مرکز مجهز ساخت پروتز چشم، که از اکولاریست‌ها و چشم پزشکان ماهری در این زمینه بهره می‌برد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

ضمنا باید در نظر داشت که یک مرکز معتبر در ساخت چشم مصنوعی حتما می بایست از آخرین تجهیزات و متدهای روز دنیا برای ساخت پروتز بهره ببرد. همچنین نکته مهم دیگر که باید به آن توجه داشت بهداشت مرکز ساخت پروتز چشم است. در این مراکز لازم است که با رعایت بهداشت از انتقال آلودگی از طریق پروتز جلوگیری به عمل آید.

کلینیک پروتز چشم ماهان بعنوان اولین مرکز علمی ساخت چشم مصنوعی در کشور شناخته می‌شود. در این مجموعه از آخرین روشها و تجهیزات برای ساخت پروتز چشم استفاده می‌گردد تا بیماران گرامی تجربه‌ای لذت بخش در این زمینه داشته باشند و با اعتماد به نفس بیشتری در جامعه حضور پیدا کنند.

آیا چشم مصنوعی حرکت می کند؟ و به چه عواملی بستگی دارد؟

با توجه به نوع پروتز مورد نظربرای چشم تخلیه شده توسط پزشک، شعاع حرکتی پروتز چشم متفاوت خواهد بود. در صورت ساخت ایمپلنت با مواد متخلخل جدیدتر، بافت‌ها و رگ‌های خونی چشم که در اطراف ایمپلنت قرار دارند می‌توانند رشد کنند.

به جهت حرکت بهتر پروتز می‌بایست در زمان جراحی، پزشک عضلات و ماهیچه‌های چشم را به ایمپلنت‌های متخلخل متصل کند. از این طریق برخی از حرکات به پروتز انتقال پیدا کرده و باعث حرکت بهتر پروتز می‌گردد. ضمنا می‌توان با اتصال peg به پشت پروتز، شعاع حرکتی چشم را بیشتر هم کرد، بطوریکه دنبال کردن حرکات اشیا همسو و مانند چشم طبیعی انجام شود.

عوامل موثر بر هزینه چشم مصنوعی

عوامل مختلفی بر قیمت چشم مصنوعی اثر گذار می‌باشند

• شرکت سازنده پروتز
• نوع پروتز
• کیفیت کلینیکی که در آن خدمات ارائه می‌شود
• ثبات قیمت ارز

نتیجه گیری

پروتز چشم یا همان چشم مصنوعی از گذشته‌های دور تا به امروز در میان کسانی که چشم خود را از دست داده‌اند استفاده می‌شده است. جنس پروتزهای امروزی از نوعی پلاستیک شفاف با نام اکریلیک پزشکی است که بخش مردمک و عنبیه آن توسط افراد متخصص و مطابق با چشم سالم فرد طراحی و رنگ‌آمیزی می‌شود.

نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که بخش مردمک این پروتزها در برابر نور واکنشی از خود نشان نمی‌دهد و عملا کوچک و بزرگ نمی‌شود. این پروتزها فقط تا حدی قابلیت حرکت دارند و می‌توان آنها را همسو با چشم سالم حرکت داد. باتوجه به اینکه شما عزیزان همه دنبال بهترین دکتر پروتز چشم در تهران هستید ساخت پروتز چشم حتما می‌بایست با نظر پزشک و اکولاریست ماهر انجام گیرد.

با توجه به لیست قیمت پروتز چشم و قیمت پروتز چشم در تهران کلینیک ماهان با مناسبترین قیمت آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز می‌باشد وهمچنین کادر مجرب و حرفه ای کلینیک تخصصی پروتز چشم ماهان با استفاده از مواد و متریال با کیفیت به صورت علمی و با قالبگیری دقیق پروتز متناسب با خرید چشم مصنوعی شما عزیزان را می سازند. شما می توانید از بخش گالری تصاویر نمونه کارهای کلینیک چشم مصنوعی ماهان را مشاهده کنید. شما عزیزان می‌توانید برای مراجعه حضوری، به آدرس مرکز که در بخش تماس با ما قرار دارد، مراجعه فرمایید. همچنین می‌توانید از طریق شماره‌های 02166889076 و 09128357509 بصورت تلفنی با کارشناسان ما در ارتباط باشید.