بیماری قوز قرنیه | بیماری قوز قرنیه چیست و راه‌های درمان آن

بیماری قوز قرنیه با نام علمی Keratoconus ، یک عارضه چشمی است که در قسمت قرنیه بوجود می‌آید و آن را از حالت طبیعی خارج می‌سازد. قرنیه بصورت طبیعی دارای حالت کروی و منظم می‌باشد که در اثر قوز قرنیه، شکل مخروطی نامنظم به خود می‌گیرد.

اصطلاح “کراتوکونوس” دارای ریشه‌ یونانی می باشد. در واقع این کلمه ترکیبی از دو واژه “کراتو” به معنای قرنیه و “کونوس” به معنای مخروط است. این بیماری یک بیماری شایع چشمی نیست و بطور نسبی در هر 2000 نفر یک نفر با آن درگیر خواهد شد.

بیماری قوز قرنیه چیست؟

بیماری قوز قرنیه یک عارضه غیر التهابی و دو طرفه است. در اثر این بیماری، قرنیه چشم حالت طبیعی خود را ازدست می‌دهد و  نازک و نامنظم می‌شود. باید توجه داشت که در حالت پیشرفته، قرنیه شکل مخروطی به خود می‌گیرد. از عوارض این بیماری می‌توان به نزدیک بینی، آستیگماتیسم نامنظم و کاهش دید به درجات مختلف اشاره کرد.

یکی از ویژگی‌های این بیماری این است که حالت پیش رونده دارد و اثرات آن دائما در حال افزایش است. ممکن است بیماری قوز قرنیه در ابتدا یکی از چشم ها را درگیر کند، ولی در نهایت در هر دو چشم بروز پیدا خواهد کرد.

زمان بروز بیماری قوز قرنیه

این بیماری یک بیماری تدریجی است و غالبا شخص از دوران بلوغ و دهه دوم زندگی خود با آن درگیر می‌شود. در واقع قوز قرنیه یک بیماری پیش رونده است. معمولا پیشرفت آن تا دهه سوم و چهارم زندگی فرد ادامه می‌یابد و از آن زمان به بعد متوقف خواهد شد.

باید توجه داشت که درست است که این بیماری مشکلات بسیاری را برای بینایی شخص مبتلا به همراه می آورد و دید او را دچار اختلال می‌کند، اما به هیچ عنوان فرد مبتلا را نابینا نمی‌سازد و بینایی او را از بین نخواهد برد.

علت بیماری قوز قرنیه

بیماری قوز قرنیه به عنوان یک بیماری با منشا نامشخص شناخته می‌شود و بصورت دقیق علت خاصی برای آن مطرح نشده است. با این وجود ریشه‌های ارثی در این مورد نیز وجود دارد. در واقع چیزی در حدود 10 درصد مواقع این بیماری را در سایر اعضای خانواده و فامیل می‌توان مشاهده نمود.

نکته‌ای که باید به آن دقت کرد این می‌باشد که درست است که مالش چشم علت ابتلا به این بیماری نیست اما پیشرفت آن را تسریع می‌کند. از همین رو به جهت جلوگیری از پیشرفت قوز قزنیه به بیماران توصیه اکید می‌شود که از مالش چشمان پرهیز نمایند.

علائم قوز قرنيه

شدت بیماری در بروز علائم و نوع آنها بسیار اثرگذار می‌باشد. در نوع خفیف، گاهی هیچگونه علامت خاصی بروز پیدا نمی‌کند و فقط می‌توان آن را از طریق بررسی دقیق نقشه توپوگرافی قرنیه چشم تشخیص داد.

در اغلب موارد بیماران با عیوب انکساری، آستیگماتیسم و همچنین نزدیک بینی مواجه هستند و این مسئله را می‌توان با استفاده از عینک اصلاح کرد و به میزان قابل توجهی بهبود بخشید، ولی باید توجه داشت که از این طریق نمی‌توان آن را بطور کامل برطرف کرد.

هرچه میزان پیشرفت بیماری بیشتر باشد، علائم آن نیز به شکل شديدتری بروز پیدا می‌کند. در این موارد حتی استفاده از عينک هم نمی‌تواند بینایی را اصلاح کند و دیگر نیازی به گرفتن نقشه توپوگرافی قرنيه وجود ندارد. در این حالت با یک معاينه معمولي هم می‌توان قوز قرنیه را تشخیص داد.

درمان قوز قرنیه

بسته به میزان شدت این بیماری، روش‌های درمانی مختلفی را می توان بکار گرفت. برای مثال در نمونه‌های بسیار خفیف آن، استفاده از عینک می‌تواند بینایی فرد را بهبود بخشیده و آن را درمان کند.

نمونه خفیف و حاد

در نمونه‌های خفیف تا متوسط این بیماری، غالبا از لنزهای تماسی سخت (کنتاکت لنز) برای درمان استفاده می‌شود و نیازی به انجام عمل جراحی نخواهد بود. فقط باید توجه داشت که گاهی اوقات بیماران در استفاده از این لنزها ار خود مقاومت نشان می‌دهند و از این رو قانع کردن آنها در استفاده لنزهای سخت امری مهم می‌باشد.

در موارد حادتر و در صورت بروز قوز قرنيه شديد به جهت بهبود حتما می‌بایست پیوند قرنیه انجام گیرد. احتمال پیوند قرنیه موفق عددی در حدود 95 درصد می‌باشد. قابل ذکر است که زمان عمل به شدت بیماری و همچنین عدم موفقيت در استفاده از لنز سخت بستگی دارد.

در هر حال عمل پيوند قرنيه، عملی اورژانسی و با ضرورت انجام بالا نمی‌باشد و تاخير در انجام اين نوع عمل شرایط را برای بیمار بدتر نخواهد کرد. همواره یک نکته مهم را باید در ذهن داشت و آن این است که لزوما پیوند قرنیه نیاز بیمار به استفاده از عینک را از بین نمی‌برد. هدف اصلي عمل این است که آستیگمات بیمار، از حالت نامنظم به حالت منظم تبدیل شود. از طریق این عمل بسیاری از مشکلات بینایی بیمار حل می‌شوود و او می‌تواند با عينک از ديد مناسبي برخوردار گردد.

همچنین گاهی اوقات لازم است که حتی بعد از عمل، شخص از کنتاکت لنز نیز استفاده نماید. به همین دلیل بهتر است فقط زمان‌هایی که بیمار دیگر تحمل استفاده از این نوع لنزها را ندارد عمل پیوند قرنیه انجام شود.

یکی دیگر از روش‌های درمانی قوز قرنیه که در برخی از موارد خفیف تا متوسط کاربرد دارد روش استفاده از حلقه‌های داخل قرنیه‌ای یا Intracorneal Ring می‌باشد. این روش بیشتر در افرادی که قابلیت تحمل لنز تماسی را ندارند استفاده می‌شود.

این حلقه‌ها تا حدی آستیگماتیسم نامنظم را بهبود می‌بخشند و از این طریق دید بهتری را برای بیمار ایجاد می‌کنند. باید توجه داشت که اثر بخشی این حلقه‌ها در افراد مختلف متغیر بوده و در صورتی که وضعیت شخص بهتر نشود، در نهایت می‌توان عمل پیوند قرنیه را انجام داد.

نقش ليزيک و ديگر اعمال جراحي ليزري در روند درمان

بدلیل پیش‌رونده بودن بیماری قوز قرنيه، هر گونه عمل جراحي که تضعيف قرنيه را در پی داشته باشد، باعث تسریع روند پیشرفت بيماري خواهد شد و از این رو انجام اينگونه جراحي‌ها در بیماران مبتلا به قوز قرنيه ممنوع است. باید توجه داشت که افراد درگیر یا عارضه قوز قرنیه، حتی در موارد بسیار خفیف، می‌بایست از انجام اعمالی همچون ليزيک و سایر جراحي‌های ليزري که با قرنیه بیمار در تماس هستند، اجتناب نمایند.

همچنین باید توجه داشت در بیمارانی که عمل پیوند قرنیه انجام شده و بعد از عمل همچنان درگیر مسائلی مانند دوربینی، آستیگماتیسم و … هستند، انجام جراحی‌های لیزیک، لازک و PRK به میزان بسیار زیادی می‌تواند اثر بخش بوده و بینایی آنها را بهبود بخشد.

نتیجه گیری

بیماری قوز قرنیه که یکی از بیماری های چشم به شمار می آید، یک بیماری پیش رونده است و از دهه دوم زندگی افراد آغاز می‌شود. این بیماری دارای منشا خاصی نیست و برای درمان آن بسته به میزان پیشرفت آن روشهای مختلفی وجود دارد. همچنین ضرورت زمانی خاصی برای انجام عمل جراحی پیوند قرنیه وجود ندارد و در صورت توقف پیشرفت و عدم انجام عمل، وضعیت چشم بیمار بدتر نخواهد شد.